Hollandsche IJssel
Terwijl ik hier stroom en
de weilanden hierachter nog loeiend groen zijn
de sloten daartussen nog kwakend kroos zijn
de reiger op de dijk lijkt te twijfelen of hij zal dalen
Terwijl ik hier stroom en
de regen niet hoost, het water niet stijgt
de nacht toch verdwijnt, de zon alweer schijnt
de bodem niet verdrast of vermoerast
het veen niet inklinkt of oxideert tot wat het ooit was
Terwijl ik hier stroom en jij
aan een dis van zuurstof en klei,
je stadsgezicht weergaloos laat spiegelen in mij
je verwonderent over het komen en gaan van het tij
Terwijl ik hier stroom
langs natuurlijke oevers en Schielands hoge dijk
het hoogteverschil ongelijk maar toch in een evenwicht
als een weegschaal met aan weerszij het juiste gewicht
en het koud zorgvuldig wordt ingewisseld voor goud
daalt de reiger precies in dit ogenblik
Hanneke Leroux
Bron: Deze rond 1900 gemaakte en door uitgever-boekhandelaar Jan Thomas Swartsenburg als prentbriefkaart verspreide foto laat de bedrijvigheid aan de toenmalige IJsselkade, namelijk de Nieuwe Veerstal, zien. De fotograaf heeft zijn plaatje in westelijke richting geschoten, staand ter hoogte van molen ’t Slot. Links zien we de stoomboot die sinds 1840 op Rotterdam vaart met vracht en passagiers; op de kade liggen houten vaten die net door een kar zijn aangevoerd gereed om aan boord te worden gebracht. Grotendeels verscholen achter bomen kunnen we middenin een glimp van de huizen aan de Veerstal opvangen. Op de achtergrond zijn de twee hoge schoorstenen van zeepfabriek ‘De Hamer’ v/h Viruly & Co. zichtbaar. Dit is een van de fabrieken die in de 19e eeuw de industrialisatie naar Gouda hebben gebracht en die samen met de Stearine Kaarsenfabriek en de Machinale Garenspinnerij rond 1900 lokaal voor de meeste werkgelegenheid zorgen. De Hollandsche IJssel is voor Gouda altijd van het grootste belang geweest, en we mogen gerust zeggen dat de stad eeuwenlang de blik op het zuiden richtte. Dit verandert als in de jaren ’30 bus en trein en in de jaren ’50 (vracht)auto’s steeds populairdere vervoermiddelen worden. De stoombootverbinding verdwijnt en de Nieuwe Veerstal verliest daarmee zijn traditionele levendigheid.
Bron: SAMH
Foto: 0440.12565
Bron doc.: GBG 27-01